Netwerk Groene Bureaus

netwerk groene bureaus
brancheorganisatie voor kwaliteitsbevordering en belangenbehartiging

Opdrachtgevers vragen soms ecologische adviesbureaus onderzoek te doen op plaatsen waar (sporen van) beschermde soorten als huismussen, steenmarters en vleermuizen vooraf zijn verwijderd of tijdens het onderzoek worden verwijderd. Wat zou een adviesbureau dan kunnen doen?

19 nov 2018

In dergelijke situaties impliceert uitvoeren of voortzetting van onderzoek medewerking aan overtreding van de Wet natuurbescherming. Het adviesbureau stelt immers vast dat geen soorten aanwezig zijn terwijl die er wel zaten, of ziet dat de wetsovertreding plaatsvindt. NGB-leden verlenen geen medewerking aan (het wegmoffelen van) een overtreding van de Wet natuurbescherming en willen niet voor dit soort opdrachtgevers werken. Medewerking verlenen is moreel en juridisch onmogelijk en heeft ook risico's voor het profiel van het adviesbureau. Een profiel van 'makkelijk bedrijf' wordt al snel bekend wat dit soort opdrachtgevers aantrekt. En dat zijn geen opdrachtgevers waarmee bureaus willen samenwerken. Hoe zou een adviesbureau hier mee om kunnen gaan?

1. Duidelijke afspraken vooraf
In de offertebrief voor een quickscan of aanvullend natuuronderzoek wordt vaak opgenomen welk eerder onderzoek volgens de opdrachtgever heeft plaatsgevonden. Dergelijk onderzoek kán de aanleiding zijn geweest om (sporen van) beschermde soorten te verwijderen. Ook wordt opgenomen dat de opdrachtgever geen werkzaamheden mag verrichten totdat het onderzoek is afgerond. Voor onvermijdbare werkzaamheden (zoals spoedonderhoud) wordt de eis tot overleg met de ecoloog over mitigatiemogelijkheden opgenomen. Daarbij wordt gesteld dat de ecoloog niet aansprakelijk is voor vertraging door deze advisering en voor de juiste uitwerking van de advisering in de uitvoeringsfase. Het overzicht van eerder uitgevoerd onderzoek wordt opgenomen in het onderzoeksrapport.
 
2. Check in het veld
Bij de start van het onderzoek kijkt het adviesbureau kritisch of sprake kan zijn van verwijdering van (sporen van) soorten. Bij verdachte situaties wordt bij collegabureaus geïnformeerd of op de locatie eerder onderzoek heeft plaatsgevonden (dat de opdrachtgever niet heeft gemeld). Verdachte locaties worden soms in NGB-verband gesignaleerd om collega's te waarschuwen.
Als vooraf of tijdens lopend onderzoek sprake is van werkzaamheden die mogelijk tot overtreding van de Wet natuurbescherming hebben geleid of leiden, kan het bureau de opdrachtgever daarop wijzen en op de noodzaak lopende werkzaamheden te staken.

3. Opdrachtgever aanspreken
Aanspreken van de opdrachtgever gaat bijvoorbeeld via een spoedgesprek met het bestuur of de directie van de organisatie. De uitvoerder of projectleider wordt daarbij dan bewust gepasseerd maar wel vooraf geïnformeerd. Soms vindt de overtreding willens en wetens plaats en treedt de directie daar tegen op. Maar ook kunnen binnen de organisatie van de opdrachtgever afdelingen makkelijk langs elkaar communiceren met fatale gevolgen. Mogelijke oplossingen worden dan bekeken en (met goedkeuring van de opdrachtgever) voorgelegd aan het bevoegd gezag (provincie of Rijk). Samen met het bevoegd gezag wordt de noodzaak tot ontheffingsaanvraag en/of compenserende maatregelen nagegaan. Het onderzoeksrapport beschrijft en verantwoordt de gezette stappen.
 
4. De opdracht teruggeven
Als de opdrachtgever zich niet conformeert aan deze werkwijze kan de opdracht worden teruggegeven. De opdrachtgever wordt daarbij geadviseerd om contact op te nemen met handhavende instanties van de provincie. Het bureau benadert zelf geen handhavende dienst zonder goede afstemming met de opdrachtgever. De bal ligt immers bij de initiatiefnemer en niet bij de adviserende partij. Als de opdrachtgever toch doorgaat met de werkzaamheden, kan worden aangegeven dat contact wordt opgenomen met het bevoegd gezag. Een teruggave van de opdracht gaat onder vastlegging van de reden om te voorkomen dat de opdrachtgever nakoming van het contract eist: niet verlangd kan worden dat er wordt meegewerkt aan een overtreding van de wet.